คุณอาร์ท-สุทธิลักษณ์ โตกทอง เล่าถึงที่มาของร้านอาหาร “ข้าวใหม่ปลามัน”
“ข้าวใหม่ปลามัน” ในนิยามของ คุณพ่อปัญญา โตกทอง ปลาจะเกิดหน้าแล้ง แล้วโตหน้าฝน ปลาจะอ้วนกินอร่อยในช่วงหน้าหนาว ส่วนข้าวนาปี ปลูกหน้าฝน เก็บเกี่ยวหน้าหนาว เราจะได้กินข้าวใหม่ที่มียางกินอร่อยในช่วงหน้าหนาวเช่นกัน คนหนุ่มสาวก็จะแต่งงานในช่วงหน้าหนาว คนโบราณ ก็เลยนำมาเปรียบเปรยคู่แต่งงานใหม่ ว่าเป็น “ข้าวใหม่ปลามัน”
ดังนั้นฤดูข้าวใหม่ปลามันจึงเป็นฤดูกาลที่อุดมสมบูรณ์ที่สุด ต้นไม้ได้น้ำมาทั้งปีพอเข้าหน้าหนาวก็จะหยุดโต แล้วก็ออกดอกบานสะพรั่ง ผึ้งแมลงก็จะมาตอม นี่คือฤดูกาลข้าวใหม่ปลามัน ที่อบอวลไปด้วยความสุขและความอุดมสมบูรณ์ตามวิถีธรรมชาติอย่างที่ควรจะเป็น” และนี่คือนิยามข้าวใหม่ปลามันที่คนรุ่นเก่าอย่างคุณพ่อปัญญา โตกทอง ตั้งใจส่งถึงคนรุ่นใหม่ผ่านลูกชายคนนี้...
คุณอาร์ท-สุทธิลักษณ์ โตกทอง เล่าถึงที่มาของร้านอาหาร “ข้าวใหม่ปลามัน” ว่าเป็นอะไรที่อยู่ในใจคุณพ่อมานานมาก ถึงแม้ไม่ได้คาดหวัง แต่ความตั้งใจนี้ ก็ไม่เคยถูกวางไว้เฉยๆ เมื่อถึงเวลาก็พร้อมขับเคลื่อนให้เป็นจริง “ตัวผมเองตอนเด็กๆ ก็เหมือนเด็กวัยรุ่นทั่วไปวันๆ ก็อยู่กับรถมอเตอร์ไซค์ เรื่องเรียนก็ไม่เก่ง ตอนเรียนก็อยู่ห้องบ๊วยเลย ผมก็คงเหมือนเด็กวัยรุ่นทั่วไปที่ยังไม่มีเป้าหมายในชีวิตที่ชัดเจน จนเรียนชั้นมัธยมปลาย คุณพ่อผมทำงานด้านสิ่งแวดล้อมอยู่แล้วก็บอกให้ผมไปเข้าค่ายร่วมกิจกรรมเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในเมืองแม่กลอง(สมุทรสงคราม) ทำให้ได้พบปะผู้คน มีรุ่นพี่รุ่นน้อง จนเริ่มเป็นพี่เลี้ยงดูแลรุ่นน้องๆ ในค่ายกิจกรรมที่ทำ จากจุดนี้เองที่ทำให้ผมได้รู้จักบ้านเกิดตัวเองมากขึ้นจากที่ไม่เคยรู้อะไรเลย ทำให้เห็นว่าบ้านเรามีของดีมากมายแต่ก็พร้อมจะหมดไปถ้าเราไม่ช่วยกันดูแล ทำให้เรื่องสิ่งแวดล้อมที่พ่อปลูกฝังไว้ให้ผมค่อยๆ ซึมซับและเติบโตภายใน(ใจ)” “พอช่วงเรียนต่อปริญญาตรี ก็มาเรียนที่กรุงเทพฯ ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ก็มีรุ่นพี่รหัสที่ดูแลเรา เขาเป็นคนเพชรบุรี มีพื้นเพใกล้กันกับบ้านเราสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อมเหมือนกัน และที่บ้านก็มีระบบนิเวศแบบเดียวกัน อยู่กับน้ำเค็ม น้ำกร่อย น้ำจืด ตอนทำวิทยานิพนธ์ผมทำเรื่องปลาทู ทำให้เราพบข้อมูลว่าปลาทูเมื่อก่อนมีมากแต่ปัจจุบันปริมาณน้อยลง พอเราศึกษาเรื่องนี้ก็ไปพบข้อมูลเรื่องอื่นๆ เพราะทุกอย่างเชื่อมโยงกันด้วยระบบนิเวศ ยิ่งค้นคว้าเราก็ยิ่งเห็นความสำคัญของธรรมชาติที่เราต้องช่วยกันดูแลรักษา ช่วงเรียนปี 4 พ่อให้ผมไปเป็นพี่เลี้ยงชาวบ้านที่ทำงานวิจัย ซึ่งคนทั่วไปอาจมองว่าเรื่องงานวิจัยเป็นเรื่องของนักวิชาการ ชาวบ้านทำงานวิจัยจะทำได้อย่างไร จริงๆ ชาวบ้านมีองค์ความรู้มากมายแต่ไม่ได้ถูกนำมาจัดระบบข้อมูลและเรียบเรียงเพื่อถ่ายทอดออกไปสู่วงกว้าง เราก็ไปช่วยให้เขาให้สกัดข้อมูลและได้ถ่ายทอดองค์ความรู้ที่มีซึ่งเป็นประโยชน์มาก เพราะคือประสบการณ์จริงทั้งชีวิตของเขาที่แอบแฝงไปด้วยภูมิปัญญาต่างๆ อย่างคุณพ่อผมก็เป็นปราชญ์ชาวบ้าน จบเพียง ป.4 แต่ได้รับรางวัลนักวิจัยดีเด่น มีคนมาขอดูงานที่นี่กันมากมาย จนเป็นที่มาให้ร้านข้าวใหม่ปลามันได้ถือกำเนิดขึ้น”
จุดเริ่มของ...ข้าวใหม่ปลามัน
“ด้วยเหตุที่พ่อผมได้รับรางวัล คนก็มาดูงานกันมาก มากันเป็นกลุ่มเป็นคณะ ทีนี้แถวบ้านไม่มีร้านอาหารจะรับรองดูแล ก็ต้อนรับด้วยการทำอาหารเลี้ยงรับรองกันเอง โดยคุณแม่เป็นคนทำ ซึ่งก็เป็นงานที่หนักสำหรับคนๆ เดียวที่ต้องจัดเตรียมอาหารต้อนรับ ทำให้ความคิดที่จะทำร้านอาหารของคุณพ่อก็ได้ถูกเริ่มต้นตั้งแต่วันนั้น
แนวคิดของคุณพ่อคิดไว้ว่าเริ่มต้นง่ายๆ ทำเล็กๆ พอลูกค้าเยอะก็ค่อยขยับขยาย พ่อบอกทำง่ายๆ โครงสร้างไม้ไผ่หลังคามุงจาก ขนาดพอรับรองคนได้ประมาณหนึ่ง แต่ในมุมนี้ผมมองต่างก็เลยเสนอไปด้วยเหตุผลที่ว่าที่ตั้งร้านของเราก็อยู่ปลายสมุทรสงคราม อีกนิดเดียวจะเข้าเขตจังหวัดเพชรบุรีแล้ว ใครจะแวะ ใครจะมา ถึงแม้เราจะมีของดี มีแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์ แต่จะมีใครรับรู้บ้าง ก็เลยบอกพ่อว่าต้องทำร้านให้น่าสนใจ โดยใช้ไม้ไผ่อย่างที่พ่อต้องการนี่แหละ แต่รูปแบบต้องมีเอกลักษณ์ ก็เลยให้เพื่อนช่วยออกแบบให้ ตอนเริ่มสร้างผมก็โพสต์ในเฟซบุ๊ก คนก็มีคำถามว่าทำอะไร มีคนสนใจ ติดตามจนถึงวันที่เราเปิดร้านวันแรก คือวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 ผมก็แจ้งทุกคนในเฟซบุ๊กว่าเปิดร้านช่วงเช้ามีทำบุญเลี้ยงพระ คนก็มารอกันเต็มเลย พอเลี้ยงเพลพระเสร็จ คนก็ทยอยมานั่งกันเต็มร้านเลยคนเยอะมาก แต่ก็เป็นวันที่เราโดนตำหนิมากเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการให้บริการของพนักงาน อาหารก็ช้า วันนั้นเราได้บทเรียนและข้อมูลกลับมามากมายเพื่อนำมาปรับปรุงและพัฒนาต่อไป จนทุกวันนี้ทุกอย่างก็เข้าระบบ อาหารออกเร็วมากไม่ต้องรอนาน ทุกคนมีความสุขกับบรรยากาศและอาหารทุกเมนูที่เราตั้งใจและมั่นใจในวัตถุดิบที่คัดสรรอย่างดี”
“จากนั้นลูกค้าเริ่มขยับขยายมีกลุ่มทัวร์มาจอง ทีนี้ลูกค้ากลุ่มเล็ก พอเห็นรถทัวร์มาจอดก็จะถอยแล้วกลัวจะรออาหารนานและที่นั่งอาจไม่พอ
ทำให้เราต้องขยับขยายโซนใหม่เพิ่มขึ้น ผมได้รู้จักกับพี่โอ๋ กรกต อารมย์ดี ผมเห็นงานพี่โอ๋แล้วชอบมาก ชอบในแนวคิดและกระบวนการทำงาน พอได้คุยกันก็ถูกคอเพราะสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อมเหมือนกัน ก็ให้มาช่วยออกแบบอยากให้อาคารไม้ไผ่ที่นี่ ได้สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ ก็เลยนำรูปทรงของหอยแครงคลองโคน มาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบ แต่พอเริ่มสร้างไปก็มีปรับแก้ไขบ้างตามการใช้งานจริง ตอนนี้อาจจะดูไม่ออกแล้วว่าเป็นหอยแครง กลายเป็นปูก้ามดาบแทน ซึ่งจริงๆเป็นตัวชี้วัดถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่โดยแท้จริง
แนวคิด ข้าวใหม่ปลามัน สู่ความยั่งยืนในชุมชน
ทุกวันนี้ที่ร้านข้าวใหม่ปลามันจะเต็มไปด้วยผู้คนที่มากันเป็นครอบครัวมีทุกช่วงวัย ที่มาแวะรับประทานอาหารที่นี่ และมีความสุขกับรสชาติอาหารแสนอร่อย ปรุงจากวัตถุดิบที่อยู่ในระบบธรรมชาติของท้องถิ่นที่นี่ ซึ่งคุณพ่อ บอกว่านี่คืออาหารของคนมีบุญ อยากรู้ความหมายนี้ต้องต้องมาให้ถึงเมืองแม่กลอง(สมุทรสงคราม)
คุณอาร์ท-สุทธิลักษณ์ โตกทอง ได้วางอนาคตร้านข้าวใหม่ปลามันไว้คือ “สร้างโอกาส สร้างอาชีพสู่รายได้ให้กับคนในชุมชน คนก็เห็นโอกาสและเข้ามาร่วมในกิจกรรมที่ทางร้านข้าวใหม่ปลามันได้ขยับก่อร่างมาก็จะปรับเปลี่ยนวิธีคิด วิธีการทำงาน และเมื่อลูกค้าได้เลือกมาทานอาหารที่ปรุงจากวัตถุดิบที่ข้าวใหม่ปลามันคัดสรรจากแหล่งวัตถุดิบชั้นเยี่ยมในอ่าวไทย ชาวบ้านในชุมชนเขาก็จะรักษาธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้อุดมสมบูรณ์ไม่ทำลายระบบนิเวศ เพราะธรรมชาติคือบ้านของทุกคน และเป็นแหล่งทำมาหากินเลี้ยงชีพที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง” รวมไปถึงกิจกรรมด้านการท่องเที่ยว ที่จะสร้างความประทับใจผ่านระบบนิเวศน์ สร้างการเรียนรู้ไปด้วยกัน ได้ลิ้มรสและสัมผัสกับธรรมชาติที่ คลองผีหลอก ชุมชนแพรกหนามแดง ที่เป็นการท่องเที่ยวโดยชุมชน เพื่อสร้างให้เกิดความยั่งยืน ผ่านกิจกรรมต่างๆโดยใช้ต้นทุนที่มี ทั้งล่องแพ โยนกรงดักปู ยกยอ ทานขนมท้องถิ่น
หัวใจหลักของข้าวใหม่ปลามันก็คือสิ่งนี้ เรื่องเล่าที่อยากให้ทุกคนได้รับรู้ถึงความสุขความอุดมสมบูรณ์ของฤดูข้าวใหม่ปลามัน..ว่าแสนรื่นรมย์เพียงใด
ช่องทางติดต่อ
สนใจทานอาหาร
โทร 0638249996
Facebook : ร้านข้าวใหม่ปลามันAmphawa
Line OA : https://lin.ee/JMDwort
YouTube : ร้านข้าวใหม่ปลามันAmphawa
TikTok : @kaomaiplamunamphawa
สนใจกิจกรรมท่องเที่ยว ล่องแพ
โทร 0825240848
Facebook : คนถ่อแพ นั่งแพ แลคลอง ชุมชนแพรกหนามแดง
Line OA : https://lin.ee/oduQLnm
